"Böyle bir afet karşısında devletimizin üreticimize sahip çıkması gerekiyor"

Bayraktar, Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu ve Çağlayancerit ilçelerinde zirai don afetinden etkilenen ceviz ve antep fıstığı bahçelerinde incelemelerde bulundu.

Bayraktar, yaptığı basın açıklamasında, oda liderleri marifetiyle yapılan çalışmalarda, 65 vilayette meyve bahçelerinin don felaketinden olağanüstü olumsuz etkilendiğini belirlediklerini bildirdi. Son 30 yılın en düşük ısı kıymetleri ile karşı karşıya kalındığını, eksi 15-20 derecelerin görüldüğünü anlatan Bayraktar, şunları kaydetti:

“Buna bağların, meyve bahçelerinin, eserlerimizin dayanması mümkün değildi. Türkiye’nin birçok bölgesinde, birçok vilayetinde maalesef eserlerimiz ziyan gördü. Bugün Kahramanmaraş ilimizdeyiz, bahçe ziyaretlerimize başladık. Burada gördüğümüz üzere bu bahçede de kısımlar kurumuş. Meyve ağaçlarının gövdeleri dahi ziyan görmüş durumda. Bu önemli bir afet.

Özellikle Kahramanmaraş’ta liderlerimizden aldığımız bilgilere nazaran kayısı, kiraz, ceviz, Antep fıstığı, badem, elma, üzüm bahçelerimiz ziyan görmüş durumda. Ziyan oranlarına baktığımızda bu oranlar yüzde 100’ler mertebesinde. Bir de afetler peşimizi bırakmıyor, afetler devam ediyor, akşam da burada dolu olayı ile karşı karşıya kaldı üreticilerimiz. Kimi eserlerimiz de dolu afeti nedeniyle ziyan görmüş durumda.”

Bayraktar, kışın son baharın; sonbaharda yazın yaşandığını tabir ederek, “İlkbahara geldik, bugün kışı yaşıyoruz. Bu mevsim kaymaları bitkisel üretimi olağanüstü olumsuz etkiliyor” dedi.

Kış aylarının kurak geçtiğini; şubatta Mersin, Hatay, Adana üzere vilayetlerde tesirli olan don nedeniyle birçok eserin ziyan gördüğünü anlatan Bayraktar, nisanda bekledikleri yağışların akabinde hiç beklenmeyen kar yaşışının geldiğini söz etti.

Bayraktar, 10 Nisan’dan itibaren 3 gün mühletle don yaşandığını anımsatarak, donun bahçelerdeki eserlerde büyük ziyana sebebiyet verdiğini belirtti.

Sadece Kahramanmaraş’ta değil, Gaziantep, Hatay, Adana, Mersin, Kilis’te de birçok eserde ziyan olduğunu anımsatarak, “Burada bu türlü büyük bir afet karşısında üreticilerimizin de devletten bir kadro beklentileri var. Yani bu türlü bir afet karşısında devletimizin üreticimize sahip çıkması gerekiyor. Tarihimizin en büyük afetlerinden birini yaşıyoruz, üreticilerimiz, çiftçilerimiz, devleti yanında görmek istiyor. Bu manada bakanlığımızın bir çalışması var, üretici maliyetleri üzerinden bir ekip takviyeler verilecek. Tarım Müdürlüklerinde her eserle ilgili maliyet çizelgesi var. Onun için fatura ibrazına gerek yok ve bu maliyetler üzerinden bir dayanak verilecek” diye konuştu.

”PARA KAZANAMAYACAKLARI İÇİN ÜRETİCİLERİMİZ BORÇLARINI ÖDEYEMECEKLERİNİ SÖYLÜYORLAR”

Bunu olumlu karşıladıklarını lakin üreticinin bu sene para kazanamayacağını söyleyen Bayraktar, zirai donda ağaç gövdelerinin de ziyan gördüğünü, hasebiyle gelecek yıllarda da kimi bahçelerde mevye olmayacağını söz etti.

Bayraktar, özetle şunları söyledi:

“Yani don felaketi, önümüzdeki yılların üretimini de olumsuz biçimde etkileyebilir. Hasebiyle bütün bunları kıymetlendirerek bu afetin kapsamını, boyutunu kıymetlendirerek üreticilerimize yardımcı olmak lazım. Üreticilerimizin bilhassa bankalara birebir ve nakdi borçları var, krediler çekmişler borçları var, para kazanamayacakları için üreticilerimiz bu borçlarını ödeyemeyeceklerini söylüyorlar haklı olarak.

”BORÇ YAPILANDRIMA TALEBİNE KARŞILIK VERİLMESİ LAZIM”

Yani üreticilerimizin bu borçlarının yapılandırılma talebine karşılık verilmesi lazım. Üreticilerimiz bilhassa kamu bankalarına, Tarım Kredi Kooperatiflerine olan borçlarının faizsiz olarak yapılandırılmasını istiyorlar. Üreticilerimiz bunu isterken, ‘Üretimden kopmak istemiyoruz, biz bahçemizde kalmak istiyoruz, bahçelerimizi imar etmek istiyoruz, ziyan gören bu bahçelerimize bakım yapabilmemiz için bize nefes aldırın. Borçlarımızı yapılandırın, vereceğiniz yardımlarınızı da en kısa müddet içerisinde bize intikal ettirin’ diyorlar.

”ÜRETİCİLERİMİZİN YAKLAŞIK ÜÇTE 1’İ TARSİM KAPSAMINDA, BUNU GENİŞLETMEMİZ LAZIM”

Bugün TARSİM alanlarımızın beşte 1’inde faaliyet gösteriyor. Üreticilerimizin yaklaşık üçte 1’i TARSİM kapsamında, bunu genişletmemiz lazım. Alışılmış burada üreticilerimize düşen vazifelerde var lakin TARSİM’e de düşen misyonlar var. TARSİM’in de üretici şikâyetlerini dikkate alarak, üretici şikâyetlerini bertaraf ederek üreticinin gönlünü kazanması lazım. Üreticilerimizin bize intikal ettirdiği TARSİM’le ilgili sıkıntılar şunlar; bilhassa TARSİM’in ziyanları tazmin ederken adil olmasını istiyorlar, TARSİM’in hakkaniyetli davranmasını istiyorlar, TARSİM’in kendilerini muhafazasını istiyorlar, bu taleplerinde de natürel çok haklılar. TARSİM bu tespitleri yanlışsız yaparsa üreticimize itimat verir. ‘Ben TARSİM’e prim ödüyorum ancak ziyan gördüğüm vakit hakkaniyetli bir halde tespit yapılarak zararlarım son kuruşuna kadar ödenecektir’. Bu kanaat hâsıl olursa TARSİM’i genişletmek mümkün olur, işte bu manada TARSİM ile görüşmelerimiz devam ediyor.

”SGK’YA KAYITLI ÇİFTÇİLERİMİZİN SAYISI 2021’DE 1 MİLYONKEN, 2024’TE 411 BİNE DÜŞTÜ”

Tabii aşikâr bir devlet dayanağı var buna karşın primlerin hala yüksekliğinden çiftçilerimiz şikâyet ediyor, bu primlerde bir ölçü daha düzgünleşme, bir ölçü daha dayanak bekliyoruz. Bunun dışında bilhassa, üreticilerimizin alanda bize intikal ettirdiği bir diğer konu, toplumsal güvenlik primleri. Toplumsal güvenlik primleri taban fiyata bağlı artıyor. Bugün geldiğimiz noktada SGK’ya kayıtlı çiftçilerimizin sayısı 2021 yılında 1 milyonken 2024 yılına geldiğimizde 411 bine düştü.

”PRİMLERDE DAHA FAZLA DEVLET DAYANAĞI İSTİYORUZ”

Çiftçilerimiz ziraat odalarımızdan muvafakat evrakı almak suretiyle SGK’dan ayrılıyorlar. Yani, toplumsal garantilerini kaybediyorlar, emekli olma talihlerini kaybediyorlar. Hasebiyle çiftçilerimize bu primler fazla geliyor, bu primleri ödeme kabiliyetlerini kaybediyorlar. Primlerde daha fazla devlet dayanağı istiyoruz. Bu primlerin daha fazla düşürülmesini istiyoruz. Ayrıyeten gençlerimizi tarımda tutamıyoruz. 18-32 yaş ortasındaki gençlerimizin çiftçilerimize oranı yüzde 5’e kadar düştü.

Ülkenin besin güvenliğini sağlayabilmek için gençlerimizi tarımda tutmamız lazım. Haydi bugün göçmenlerle bunu götürüyoruz, göçmenler ülkelerine döndüğü vakit tarım işletmelerinde kimi çalıştıracağız? Kesinlikle suretle gençlerimizi tutmamız lazım. Gençlerimiz taban fiyatlı iş buldukları takdirde kentlere gidiyorlar. Hiç olmazsa gençlerimizin toplumsal güvenlik primlerinin devlet tarafından ödenmesi ve gençlerimize müspet ayrımcılık yapılması gençlerimizin tarımda kalmasını sağlayabilir.

Dün yaptığımız, Sayın Cumhurbaşkanımız, Maliye Bakanımız, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanımız ile yaptığımız toplantıda bunları lisana getirdik. Bundan sonraki süreçte de alanları gezmeye devam ediyoruz.

”2030’DAN SONRA TÜRKİYE SU YOKSULU BİR ÜLKE OLACAK”

Yine alanda üreticilerimizin intikal ettirdiği bir diğer sorun, kuraklık yaşıyoruz. Hala kuraklık yaşamaya devam ediyoruz. Hatay, Kilis, Adana’da kuraklık devam ediyor ve buğday üretimini olağanüstü olumsuz etkiliyor. 2030’dan sonra Türkiye su yoksulu bir ülke olacak. Kişi başı su ölçüsü bin metreküpün altına düşecek, çiftçilerimiz daha fazla su kullanacaklar, daha fazla su maliyeti üreticilerimizin sırtına binmiş olacak, daha fazla elektrik maliyeti çiftçilerimizin sırtına binmiş olacak. Bu manada sulama fiyatlarının yüksek olduğunu tabir eden çiftçilerimiz, sulama fiyatlarının aşağı çekilmesini istiyorlar. Sulamada haklı olarak dayanak istiyorlar, sulama fiyatları yüksek. Sulama fiyatlarının aşağı çekilmesi lazım. Bu ve benzeri problemlerinizi ilgili kurumlarla, kuruluşlarla, bakanlıklarla paylaşıyoruz.”